آشنایی با زونا
زونا (یا هرپس زوستر) یک بیماری پوستی است که با ظاهر شدن سریع تاول‌هایی روی پوست مشخص می‌شود. برخلاف تصور رایج، زونا بیماری مسری نیست و از طریق تماس مستقیم به فرد دیگری منتقل نمی‌شود.
برای ابتلا به زونا، فرد باید قبلاً به آبله‌مرغان مبتلا شده باشد. ویروس عامل هر دو بیماری، واریسلا زوستر نام دارد. پس از بهبودی از آبله‌مرغان، این ویروس در بدن به حالت نهفته باقی می‌ماند و در برخی شرایط خاص مانند ضعف سیستم ایمنی، می‌تواند فعال شده و باعث بروز زونا شود.
اگر فردی که به آبله‌مرغان مبتلا نشده با فرد مبتلا به زونا تماس پیدا کند، به آبله‌مرغان مبتلا خواهد شد، نه زونا.
در حال حاضر درمان‌های مؤثری برای تسکین علائم زونا وجود دارد، اما درمان قطعی و ریشه‌ای برای این بیماری کشف نشده است. همچنین، واکسن‌هایی برای پیشگیری از زونا و عارضه‌ای به نام نورالژی پس از تبخال (درد مزمن پس از بهبود زونا) در دسترس است.
زونا از کجا می آید؟
وقتی در کودکی به آبله‌مرغان مبتلا می‌شوید، بدن‌تان با ویروس واریسلا زوستر مقابله می‌کند و علائم بیماری از بین می‌رود. اما این ویروس به‌طور کامل از بدن حذف نمی‌شود و در سلول‌های عصبی پنهان می‌شود. در بزرگسالی، گاهی اوقات این ویروس دوباره فعال می‌شود و باعث بروز بیماری زونا می‌شود.
بیماری زونا چقدر شایع است؟
سالانه بیش ازیک میلیون مورد زونا تشخیص داده می‌شود. خطر ابتلا به این بیماری با افزایش سن بیشتر می‌شود و حدود نیمی از موارد زونا در افراد بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد. همچنین، حدود ۱۰ درصد از افرادی که در گذشته به آبله‌مرغان مبتلا شده‌اند، در طول زندگی خود ممکن است به زونا مبتلا شوند.
ویژگی افرادی که زودتر زونا می‌گیرند
افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به زونا قرار دارند، به‌ویژه اگر قبلاً به آبله‌مرغان مبتلا شده باشند:
- افرادی با سیستم ایمنی ضعیف: مانند بیماران مبتلا به سرطان، HIV، گیرندگان پیوند عضو یا افرادی که تحت شیمی‌درمانی هستند.
- افراد بالای ۵۰ سال: با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن ضعیف‌تر می‌شود.
- افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند: بیماری‌های مزمن می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند.
- افرادی که تروما یا آسیب‌های جدی را تجربه کرده‌اند: این موارد می‌توانند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارند.
- افرادی که تحت استرس شدید قرار دارند: استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند.
پس از ابتلا به آبله‌مرغان، ویروس عامل این بیماری (واریسلا زوستر) به‌طور کامل از بدن خارج نمی‌شود. این ویروس در گانگلیون ریشه پشتی نخاع، که بخشی از سیستم عصبی است، پنهان می‌شود. در اکثر افراد، این ویروس بدون ایجاد هیچ مشکلی در این حالت باقی می‌ماند. اما در برخی موارد، به‌ویژه در شرایطی مانند استرس، بیماری یا ضعف سیستم ایمنی، این ویروس می‌تواند دوباره فعال شده و باعث بروز بیماری زونا شود. دلایل دقیق فعال شدن مجدد این ویروس هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است.
آیا می توان بیش از یک بار زونا گرفت؟
بله، این امکان وجود دارد. یکی از باورهای غلط رایج درباره زونا این است که فرد تنها یک بار می‌تواند به این بیماری مبتلا شود. این تصور صحیح نیست. افراد می‌توانند بیش از یک بار به زونا مبتلا شوند، البته معمولاً بثورات در دفعات بعدی در قسمت‌های متفاوتی از بدن ظاهر می‌شوند.
ویروس عامل زونا (واریسلا زوستر) می‌تواند در هر سنی وارد بدن شود و پس از بهبودی از آبله‌مرغان، در اعصاب مختلف بدن مانند اعصاب صورت، چشم، قفسه سینه، کمر یا پاها پنهان شود. این ویروس در این اعصاب تا زمانی که شرایط مناسب فراهم شود، غیرفعال باقی می‌ماند و در صورت فعال شدن مجدد، باعث بروز زونا می‌شود.
چه چیزی باعث زونا می شود؟
ویروس واریسلا زوستر، عامل هر دو بیماری آبله‌مرغان و زونا است.
علائم بیماری زونا
در این موارد، بیماران معمولاً در ناحیه‌ی درگیر درد شدیدی را تجربه می‌کنند که اغلب به صورت تیر کشیدن توصیف می‌شود. معمولاً دو روز پس از شروع درد، دانه‌های قرمز یا تاول‌های پر از مایع به صورت خطی و در امتداد عصب آسیب‌دیده ظاهر می‌شوند. سایر علائم شایع عبارتند از:
درد شدید: از جمله احساس سوزش، خارش و گزگز
بثورات پوستی: شامل دانه‌های قرمز و تاول‌های پر از مایع
سردرد خفیف
تب و لرز
مشکلات گوارشی: مانند احساس ناراحتی در معده
خستگی مفرط
حساسیت به نور
این علائم معمولاً در یک طرف بدن و در امتداد عصب آسیب‌دیده بروز می‌کنند.
علائم و نشانه های دیگری که چند روز پس از علائم اولیه ظاهر می‌شوند عبارت‌اند از:
احساس سوزش، خارش و گزگز: در ناحیه‌ای خاص از پوست
قرمزی پوست: در منطقه‌ی آسیب‌دیده
بثورات پوستی: ظهور دانه‌های قرمز و تاول‌های کوچک
تاول‌های پر از مایع: که پس از مدتی خشک شده و پوسته‌پوست می‌شوند
درد شدید: در ناحیه‌ی درگیر
زونا چگونه تشخیص داده می شود؟
زونا معمولاً بر اساس ظاهر بثورات پوستی تشخیص داده می‌شود. بثورات زونا به‌صورت نواری در یک سمت بدن ظاهر می‌شوند و اغلب با تاول‌هایی پر از مایع همراه هستند. برای تأیید تشخیص، پزشک ممکن است نمونه‌ای از مایع داخل تاول را برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال کند.
شیوع زونا چقدر طول می کشد؟
مدت زمان بهبودی از بیماری زونا معمولاً بین ۳ تا ۵ هفته است. این فرآیند به طور کلی در چند مرحله طی می‌شود:
دوره اولیه (۱ تا ۳ روز): قبل از ظاهر شدن بثورات، بسیاری از افراد احساس درد، خارش یا سوزش در ناحیه‌ای خاص از پوست خود می‌کنند. این درد ممکن است به صورت تیر کشیدن یا سوزن سوزن شدن توصیف شود.
ظهور بثورات (۳ تا ۴ روز): بثورات زونا معمولاً به صورت نوار یا لکه‌ای در یک سمت بدن ظاهر می‌شوند. این بثورات اغلب در ناحیه کمر، صورت، گردن یا تنه مشاهده می‌شوند، اما ممکن است در هر قسمت دیگری از بدن نیز بروز کنند.
تبدیل بثورات به تاول (۳ تا ۴ روز): در این مرحله، بثورات به تاول‌های قرمز و پر از مایع تبدیل می‌شوند که معمولاً بسیار دردناک هستند.
خشک شدن و پوسته‌پوست شدن تاول‌ها (۷ تا ۱۰ روز): طی این مدت، تاول‌ها خشک شده و پوسته‌پوست می‌شوند.
بهبود کامل (۲ تا ۳ هفته): پس از گذشت حدود دو تا سه هفته، پوسته‌ها به طور کامل از بین رفته و پوست بهبود می‌یابد.
توجه: در برخی موارد، ممکن است درد و ناراحتی ناشی از زونا حتی پس از بهبودی کامل بثورات نیز ادامه یابد. این وضعیت را نورالژی پس از زونا می‌نامند.
آیا در صورت ابتلا به زونا، آیا همیشه نسخه معمول آن بروز می کند؟
در برخی موارد، ممکن است بثورات پوستی مشخصی در افراد مبتلا به زونا مشاهده نشود. حتی اگر علائمی مانند درد، سوزش یا خارش را در ناحیه‌ای از بدن خود احساس می‌کنید، بدون نیاز به مشاهده بثورات، باید به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و شروع درمان زودهنگام زونا بسیار مهم است، زیرا درمان‌های مؤثری برای کنترل علائم و تسریع روند بهبودی وجود دارد. مراجعه به یک پزشک پوست می‌تواند به شما در تشخیص دقیق بیماری و دریافت درمان مناسب کمک کند.
چرا زونا بیشتر در یک طرف یا یک ناحیه از بدن شما ظاهر می شود؟
ویروس زونا معمولاً در امتداد مسیر یک عصب خاص حرکت می‌کند و به همین دلیل، بثورات ناشی از آن اغلب به صورت نواری در یک سمت بدن ظاهر می‌شوند. این نوار در واقع مسیر عصب درگیر را نشان می‌دهد. بثورات زونا معمولاً در نواحی مانند تنه، صورت، گردن و اندام‌ها (بازوها و پاها) دیده می‌شود. با این حال، این بیماری به ندرت به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد.
آیا زونا مسری است؟
فرد مبتلا به زونا نمی‌تواند بیماری زونا را به شخص دیگری انتقال دهد. اما، ویروس واریسلا زوستر (همان ویروسی که باعث زونا می‌شود) می‌تواند از طریق تماس مستقیم با مایع داخل تاول‌های زونا به افرادی که قبلاً آبله‌مرغان نگرفته‌اند یا واکسن آن را دریافت نکرده‌اند، منتقل شده و باعث ابتلای آن‌ها به آبله‌مرغان شود. بنابراین، اگر بثورات زونا شما در مرحله‌ی تاول است، بهتر است تاول‌ها را پوشانده و از تماس نزدیک با افرادی که احتمالاً به آبله‌مرغان مبتلا می‌شوند، خودداری کنید. شایان ذکر است که انتقال ویروس زونا از طریق هوا بسیار نادر است.
اگر زونا دارید تا چه مدت می‌توانید آن را انتقال دهید؟
زونا تا زمانی که بثورات به طور کامل خشک و پوسته‌پوست نشده‌اند، مسری است. ویروس واریسلا زوستر (عامل ایجادکننده‌ی زونا) می‌تواند از طریق تماس مستقیم با مایع داخل تاول‌ها به افرادی که سابقه‌ی ابتلا به آبله‌مرغان نداشته و یا واکسن آن را دریافت نکرده‌اند، منتقل شده و باعث ابتلای آن‌ها به آبله‌مرغان شود.
اقدامات لازم هنگام بیماری زونا
برای کاهش درد و التهاب ناشی از زونا، می‌توانید از کمپرس سرد و لوسیون‌های مخصوص استفاده کنید. معمولاً دوره بیماری زونا بین سه تا پنج هفته طول می‌کشد. در صورتی که تاول‌ها عفونت نکنند، بدون ایجاد زخم بهبود می‌یابند. با این حال، واکسن زونا می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به این بیماری و عوارض آن را کاهش دهد و از پوست شما محافظت کند.
زونا چگونه درمان می شود؟
زونا بیماری است که درمان قطعی ندارد، اما علائم آن قابل کنترل است و درمان‌های مختلفی برای کاهش درد و تسریع روند بهبودی وجود دارد.
- داروهای ضد ویروسی
این داروها می‌توانند به طور مؤثری درد و ناراحتی ناشی از زونا را کاهش داده و روند بهبودی را تسریع بخشند. بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که درمان در 72 ساعت اولیه پس از ظهور اولین علائم آغاز شود. علاوه بر این، مصرف به موقع این داروها می‌تواند از بروز درد مزمن پس از زونا، که نورالژی پس از هرپس نامیده می‌شود، پیشگیری کند. داروهای رایج برای درمان زونا عبارتند از: آسیکلوویر، فامسیکلوویر و والاسیکلوویر.
- داروهای مسکن بدون نسخه
برای تسکین درد ناشی از زونا، ممکن است پزشک داروهای مسکنی مانند استامینوفن و ایبوپروفن را تجویز کند.
- سایر داروها
درمان زونا بسته به شدت بیماری و عوارضی که ایجاد کرده است، متفاوت خواهد بود. پزشک ممکن است ترکیبی از درمان‌های زیر را تجویز کند:
داروهای ضد باکتری: در صورت عفونت باکتریایی در ناحیه بثورات، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد.
داروهای ضد التهابی مانند پردنیزون: اگر زونا به چشم یا صورت گسترش یافته باشد، ممکن است برای کاهش التهاب از داروهای کورتیکوستروئیدی استفاده شود.
داروهای ضد ویروسی: داروهایی مانند آسیکلوویر، فامسیکلوویر و والاسیکلوویر برای مهار ویروس واریسلا زوستر و کاهش شدت و مدت بیماری مؤثر هستند. بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که درمان در مراحل اولیه بیماری آغاز شود.
داروهای مسکن: برای کنترل درد، پزشک ممکن است داروهای مسکنی مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا داروهای قوی‌تر را تجویز کند.
مسدودکننده‌های عصبی: در موارد شدید، تزریق مواد بی‌حس‌کننده به اعصاب آسیب‌دیده ممکن است برای کاهش درد مؤثر باشد.
توجه: استفاده از داروهای کورتیکوستروئیدی به دلیل احتمال گسترش بثورات، معمولاً به عنوان درمان اولیه توصیه نمی‌شود و تنها در موارد خاص و تحت نظر پزشک تجویز می‌شود.
عوارض زونا چیست؟
نورالژی پس از هرپس: درد طولانی‌مدتی که ممکن است پس از بهبودی زونا ایجاد شود
پس از بهبودی از بثورات پوستی زونا، برخی افراد به درد عصبی مزمنی مبتلا می‌شوند که به آن نورالژی پس از هرپس می‌گویند. این درد می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه داشته باشد و شدت آن بسیار زیاد باشد. بیش از ۱۰ درصد از افراد مبتلا به زونا، به این عارضه دچار می‌شوند.
علت دقیق ایجاد نورالژی پس از هرپس هنوز به طور کامل شناخته شده نیست، اما احتمالاً به دلیل آسیب به اعصاب یا واکنش بیش از حد سیستم عصبی به ویروس زونا رخ می‌دهد.
عوارض دیگر زونا:
علاوه بر نورالژی پس از هرپس، زونا می‌تواند عوارض دیگری نیز به همراه داشته باشد، از جمله:
- خارش شدید: خارش شدید یکی از شایع‌ترین علائم زونا است که می‌تواند منجر به شکستن تاول‌ها و افزایش خطر عفونت باکتریایی شود.
- عفونت‌های باکتریایی: شکستن تاول‌ها به دلیل خارش می‌تواند باعث ورود باکتری‌ها به پوست و ایجاد عفونت شود.
- عوارض جدی‌تر (در موارد نادر): در برخی موارد نادر، زونا می‌تواند عوارضی جدی‌تر مانند هپاتیت و ذات‌الریه را به همراه داشته باشد.
- بی‌حسی یا خارش پوست: در ناحیه‌ای که ویروس فعال شده است، فرد ممکن است احساس بی‌حسی یا خارش شدید کند.
- عفونت باکتریایی: در برخی موارد، بثورات زونا ممکن است دچار عفونت باکتریایی شود که نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی دارد.
التهاب در اندام‌های حساس: اگر بثورات زونا در نزدیکی چشم، گوش یا سایر اندام‌های حساس ظاهر شود، ممکن است باعث التهاب و مشکلات جدی‌تری شود.
نکته مهم: هرچند احتمال ابتلای مجدد به زونا بسیار کم است، اما پس از ابتلا به زونا، سیستم ایمنی بدن ممکن است ضعیف‌تر شود و در نتیجه، فرد مستعد ابتلا به سایر بیماری‌ها باشد.
برای کاهش خطر ابتلا به عوارض زونا، توصیه می‌شود:
در صورت مشاهده هرگونه علائم زونا، به پزشک مراجعه کنید.
درمان زونا را به طور کامل و طبق دستور پزشک دنبال کنید.
برای کاهش خارش، از روش‌های درمانی توصیه شده توسط پزشک استفاده کنید.
در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت، مانند قرمزی، تورم، چرک یا تب، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد زونا، عوارض آن و روش‌های درمان، حتماً با کارشناسان ما در مرکز زیبایی دکتر مینا ربیعی مشورت کنید.
مدت درمان بیماری زونا
اگر بیمار در ۴۸ ساعت اولیه پس از ظهور علائم زونا به پزشک مراجعه کند و درمان مناسب را آغاز نماید، معمولاً طی یک هفته با مصرف داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر (۸۰۰ میلی‌گرم هر ۵ ساعت) بهبود می‌یابد.
اما تأخیر در درمان یا ناقص بودن آن عواقب جدی در پی دارد:
طولانی شدن دوره بیماری: اگر درمان به موقع آغاز نشود یا دوز دارو کافی نباشد، مدت زمان بهبودی افزایش می‌یابد.
درد مزمن (نورالژی پس از هرپس): حتی پس از بهبودی کامل بثورات، بسیاری از بیماران دچار درد مزمنی در ناحیه مبتلا می‌شوند که ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه یابد. این درد معمولاً بسیار شدید و آزاردهنده است.
بنابراین، مراجعه سریع به پزشک و شروع درمان به موقع، بهترین راه برای جلوگیری از عوارض طولانی‌مدت زونا است.
روش های درمانی نورالژی پس از تبخال چیست؟
- درمان درد ناشی از زونا به ویژه در مرحله‌ای که به آن نورالژی پس از هرپس گفته می‌شود، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. درمان‌ها اغلب ترکیبی از روش‌های مختلف هستند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- داروهای موضعی: لوسیون‌ها یا کرم‌هایی مانند لیدوکائین یا کپسایسین می‌توانند به کاهش درد موضعی کمک کنند.
- داروهای سیستمیک: گاهی اوقات از داروهایی که به طور معمول برای درمان بیماری‌های دیگری مانند افسردگی یا صرع استفاده می‌شوند، برای کنترل درد نورالژی پس از هرپس بهره می‌برند.
- مسکن‌های معمولی: متأسفانه مسکن‌های معمولی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن معمولاً در تسکین این نوع درد مؤثر نیستند.
- درمان‌های تهاجمی‌تر: در موارد شدید و مقاوم به درمان، ممکن است روش‌های تهاجمی‌تری مانند بلوک‌های عصبی (تزریق داروهای بی‌حسی به اطراف عصب آسیب‌دیده) یا تزریق استروئید در نزدیکی ستون فقرات پیشنهاد شود.
- تحریک عصبی: در برخی موارد، پزشک ممکن است استفاده از دستگاه محرک عصبی را برای کنترل درد مزمن توصیه کند. این دستگاه با ارسال پالس‌های الکتریکی به اعصاب، به کاهش درد کمک می‌کند.
انتخاب روش درمانی مناسب به عوامل مختلفی از جمله شدت درد، محل درد و پاسخ بیمار به درمان‌های قبلی بستگی دارد.
آیا واکسنی برای پیشگیری از زونا موجود است؟
دو واکسن برای کاهش خطر ابتلا به زونا و عارضه دردناک آن، نورالژی پس از تبخال، در دسترس است:
- زوستاواکس (Zostavax): این واکسن از سال 2006 مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- شینگریکس (Shingrix): این واکسن از سال 2017 وارد بازار شده و به عنوان واکسن ترجیحی توسط کمیته مشورتی اقدامات ایمن‌سازی (ACIP) توصیه می‌شود. ACIP گروهی از متخصصان پزشکی و بهداشت عمومی است که در زمینه توصیه‌های واکسیناسیون در ایالات متحده نقش دارند.
چرا شینگریکس واکسن ترجیحی است؟
شینگریکس یک واکسن دو دوزه است که در بالای بازو تزریق می‌شود. دوز دوم باید دو تا شش ماه پس از دوز اول تزریق شود. تحقیقات نشان داده است که شینگریکس بیش از 90 درصد از زونا و نورالژی پس از تبخال پیشگیری کرده و مؤثر است. همچنین، اثربخشی این واکسن حداقل تا چهار سال پس از تکمیل دوره‌ی واکسیناسیون، بالای 85 درصد باقی می‌ماند. به همین دلایل، شینگریکس به عنوان واکسن ترجیحی برای پیشگیری از زونا توصیه می‌شود.
اگر شما در گروه سنی پرخطر برای ابتلا به زونا هستید، بهتر است با پزشک خود در مورد واکسیناسیون با شینگریکس صحبت کنید. این واکسن می‌تواند به طور مؤثری از شما در برابر زونا و عوارض دردناک آن محافظت کند.
چه کسانی باید با شینگریکس واکسینه شوند؟
به طور کلی، توصیه می‌شود که افراد 50 سال به بالا، صرف نظر از اینکه قبلاً به زونا مبتلا شده‌اند یا خیر، واکسن شینگریکس را دریافت کنند. حتی اگر قبلاً با واکسن زنده زوستر (Zostavax) واکسینه شده‌اید، می‌توانید شینگریکس را دریافت کنید. با این حال، بهتر است حداقل هشت هفته بین دو واکسن فاصله بیاندازید.
در موارد زیر، حتماً با پزشک خود مشورت کنید:
- سیستم ایمنی ضعیف: اگر به دلیل بیماری یا داروهایی که مصرف می‌کنید، سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده است.
- حساسیت به اجزای واکسن: اگر به هر یک از اجزای واکسن شینگریکس حساسیت دارید.
- بارداری یا شیردهی: اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید.
واکسن شینگریکس به طور مؤثری از شما در برابر زونا و دردهای شدید و طولانی‌مدتی که ممکن است پس از ابتلا به زونا رخ دهد، محافظت می‌کند. این واکسن به ویژه برای افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بسیار مهم است.
برای اطمینان از مناسب بودن واکسن شینگریکس برای شما، حتماً قبل از تزریق واکسن، تمام سؤالات خود را با پزشک مطرح کنید.
مزایای واکسن شینگریکس:
پیشگیری از زونا: این واکسن به طور مؤثری از ابتلا به زونا پیشگیری می‌کند.
کاهش شدت درد: حتی اگر پس از واکسیناسیون به زونا مبتلا شوید، شدت درد و مدت زمان آن به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
ایمنی بالا: واکسن شینگریکس بسیار ایمن بوده و عوارض جانبی جدی آن بسیار نادر است.
به یاد داشته باشید: واکسیناسیون یکی از بهترین راه‌ها برای محافظت از خود در برابر بیماری‌ها است. با دریافت واکسن شینگریکس، می‌توانید از خود و عزیزانتان در برابر زونا محافظت کنید.
چه کسانی نباید با شینگریکس واکسینه شوند؟
واکسن شینگریکس برای برخی افراد مناسب نیست. اگر شما در شرایط زیر قرار دارید، قبل از تزریق این واکسن با پزشک خود مشورت کنید:
- حساسیت به واکسن: افرادی که به واکسن شینگریکس یا هر یک از اجزای آن حساسیت دارند، نباید این واکسن را دریافت کنند.
- بارداری و شیردهی: زنان باردار یا شیرده باید قبل از تزریق واکسن با پزشک خود مشورت کنند.
- بیماری فعال زونا: افرادی که در حال حاضر به زونا مبتلا هستند، نباید واکسن شینگریکس را دریافت کنند.
- تب و بیماری حاد: در صورت داشتن تب یا بیماری حاد، بهتر است تا زمان بهبودی کامل، واکسیناسیون را به تعویق بیندازید.
- سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند بیماران مبتلا به سرطان یا افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، باید قبل از تزریق واکسن با پزشک خود مشورت کنند.
- تست ایمنی منفی برای ویروس واریسلا زوستر: اگر تست ایمنی شما نشان می‌دهد که نسبت به ویروس واریسلا زوستر (عامل ایجادکننده زونا) ایمنی ندارید، ممکن است به جای واکسن شینگریکس، واکسن آبله‌مرغان توصیه شود.
همیشه قبل از تصمیم‌گیری برای تزریق هر واکسنی، با پزشک خود مشورت کنید تا از ایمنی و مناسب بودن واکسن برای شما اطمینان حاصل کنید.
پس از تزریق واکسن شینگریکس باید مراقب چه عوارض جانبی جدی باشید؟
اگرچه عوارض جانبی جدی واکسن شینگریکس بسیار نادر است، اما در برخی موارد ممکن است رخ دهد. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر بلافاصله پس از تزریق واکسن، به اورژانس مراجعه کنید:
واکنش‌های آلرژیک شدید: تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو، مشکل در تنفس، ضربان قلب تند، سرگیجه، سبکی سر و ضعف از جمله علائم واکنش آلرژیک شدید هستند.
توجه: واکنش‌های آلرژیک معمولاً در عرض چند دقیقه تا چند ساعت پس از تزریق واکسن رخ می‌دهند.
در صورت مشاهده هرگونه عارضه غیرعادی پس از تزریق واکسن، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض جانبی شایع واکسن شینگریکس:
عوارض جانبی شایع واکسن شینگریکس معمولاً خفیف بوده و پس از چند روز برطرف می‌شوند. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- قرمزی، تورم و درد در محل تزریق
- خستگی
- سردرد
- درد عضلانی
- تب
اگر این عوارض بیش از چند روز ادامه داشت یا شدت آن‌ها افزایش یافت، با پزشک خود مشورت کنید.
نکته: واکسن شینگریکس یک واکسن ایمن و مؤثر است و مزایای آن بسیار بیشتر از عوارض جانبی آن است. با این حال، مانند هر واکسن دیگری، ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد.
اگر اخیراً به زونا مبتلا شده اید، چه مدت باید قبل از دریافت واکسن شینگریکس صبر کنید؟
به طور کلی، پس از بهبود کامل بثورات زونا و رفع تمام علائم آن، می‌توانید واکسن شینگریکس را دریافت کنید. این بدان معنی است که باید تا زمانی که تمام تاول‌ها خشک شده و پوسته‌پوسته شدن پوست به طور کامل پایان یابد، صبر کنید.
آیا هنوز واکسن زوستاواکس در حال استفاده است و دریافت می‌شود؟
تصمیم‌گیری بین واکسن‌های زوستاواکس و شینگریکس برای پیشگیری از زونا می‌تواند کمی گیج‌کننده باشد. بیایید تفاوت‌های آن‌ها را بررسی کنیم:
توصیه سنی: مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) معمولاً شینگریکس را برای افراد 50 سال به بالا توصیه می‌کند، زیرا کارایی بالاتری در پیشگیری از زونا و عوارض آن دارد. زوستاواکس بیشتر برای افرادی که به شینگریکس دسترسی ندارند یا به آن حساسیت دارند، در نظر گرفته می‌شود.
اثربخشی: مطالعات نشان داده‌اند که شینگریکس در مقایسه با زوستاواکس، اثربخشی بیشتری در پیشگیری از زونا (بیش از 90 درصد در مقابل 51 درصد) و نورالژی پس از تبخال (بیش از 90 درصد در مقابل 67 درصد) دارد.
نوع واکسن: شینگریکس یک واکسن نوترکیب است، در حالی که زوستاواکس یک واکسن زنده ضعیف شده است.
موارد منع مصرف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند بیماران مبتلا به انواع سرطانها، HIV یا افرادی که داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند)، نباید از زوستاواکس استفاده کنند، زیرا این واکسن حاوی ویروس زنده است و ممکن است برای این افراد خطرناک باشد.
چه زمانی زوستاواکس می‌تواند گزینه مناسبی باشد؟
نداشتن دسترسی به شینگریکس: اگر به دلیل کمبود عرضه یا دلایل دیگر، به شینگریکس دسترسی ندارید.
حساسیت به شینگریکس: اگر به اجزای تشکیل‌دهنده شینگریکس حساسیت دارید.
پزشک شما با توجه به شرایط سلامتی شما، سن و سایر عوامل مرتبط، بهترین واکسن را برایتان تجویز خواهد کرد.
نکات مهم:
شینگریکس به طور کلی واکسن ارجح برای پیشگیری از زونا است.
زوستاواکس همچنان می‌تواند برای برخی افراد، به ویژه افرادی که به شینگریکس دسترسی ندارند، گزینه مناسبی باشد.
آیا پس از دریافت واکسن زوستاواکس، باید از کودکان، افرادی که باردار هستند، مبتلا به سرطان یا افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند دوری کنید؟
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) تأکید می‌کند که پس از دریافت واکسن زوستاواکس، تماس با نوزادان، کودکان خردسال، زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بی‌خطر است.
اگرچه واکسن زوستاواکس حاوی یک ویروس زنده ضعیف‌شده است، اما تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر انتقال ویروس آبله‌مرغان از فرد واکسینه شده به دیگران، از جمله افراد با سیستم ایمنی ضعیف، ثبت نشده است.
چرا این واکسن برای دیگران خطرناک نیست؟
ویروس ضعیف‌شده: ویروس موجود در واکسن زوستاواکس به قدری ضعیف شده است که نمی‌تواند بیماری قابل انتقال ایجاد کند.
عدم امکان ابتلا به زونا: برای ابتلا به زونا، فرد باید قبلاً به آبله‌مرغان مبتلا شده باشد. بنابراین، افرادی که واکسن زوستاواکس را دریافت می‌کنند، نمی‌توانند زونا را به دیگران منتقل کنند.
واکسن زوستاواکس برای افراد واکسینه شده و اطرافیان آن‌ها ایمن در نظر گرفته می‌شود. با این حال، اگر نگرانی خاصی دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
اگر قبلاً واکسن زوستاواکس را دریافت کرده اید، چه مدت باید قبل از دریافت واکسن شینگریکس صبر کنید؟
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که حداقل هشت هفته بین تزریق واکسن‌های زوستاواکس و شینگریکس فاصله زمانی وجود داشته باشد.
اگر واکسن زونا را دریافت کنیم، آیا این به این معنی است که 100٪ از ابتلا به زونا در امان هستیم؟
خیر، مانند بسیاری از واکسن‌ها، واکسن زونا نیز نمی‌تواند به طور صددرصدی از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند. با این حال، دریافت واکسن زونا به طور قابل توجهی خطر ابتلا به زونا و عوارض شدید آن را کاهش می‌دهد.
اگر شرایط پزشکی دارید که سیستم ایمنی شما را سرکوب می کند، آیا باید واکسن زونا را دریافت کنید؟
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به زونا قرار دارند. به همین دلیل، دریافت واکسن برای این افراد بسیار مهم است.
آیا زونا خطرناک یا حتی کشنده است؟
زونا اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند عوارض بسیار جدی و خطرناکی به دنبال داشته باشد. یکی از عوارض نگران‌کننده زونا، درگیری چشم است که در صورت عدم درمان مناسب، ممکن است منجر به کوری شود.
علاوه بر مشکلات چشمی، زونا می‌تواند عوارض دیگری نیز ایجاد کند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
مشکلات شنوایی: التهاب عصب شنوایی می‌تواند منجر به کاهش شنوایی یا حتی ناشنوایی شود.
عفونت ریه (ذات‌الریه): در برخی موارد، زونا می‌تواند به ریه‌ها گسترش یافته و باعث عفونت شود.
التهاب مغز (آنسفالیت): اگر ویروس زونا به مغز برسد، می‌تواند باعث التهاب مغز شود که عوارضی جدی مانند تشنج، اختلالات حافظه و حتی کما را به دنبال دارد.
مرگ: در موارد بسیار نادر و در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، زونا می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
در صورت ابتلا به زونا چه زمانی می‌توان به محل کار و انجام روزمره زندگی بازگشت؟
پس از بهبودی از بیماری‌های پوستی مانند آبله مرغان یا زونا، بسیاری از افراد مشتاق هستند تا هرچه سریع‌تر به روال عادی زندگی خود بازگردند.
به طور کلی، زمانی می‌توانید به کار خود بازگردید که:
احساس بهبودی کامل کنید: علائم بیماری مانند تب، خستگی و درد از بین رفته باشد.
بثورات پوستی بهبود یابند: راش‌ها خشک شده، پوسته‌پوسته شده و دیگر ترشح نداشته باشند. این معمولاً حدود ۱۰ روز پس از ظاهر شدن اولین بثورات اتفاق می‌افتد.
بیماری دیگر مسری نباشد: اطمینان حاصل کنید که بیماری شما دیگر برای دیگران قابل انتقال نیست.
پیشگیری از زونا: واکسیناسیون
اگر قبلاً به آبله مرغان مبتلا شده‌اید، در آینده در معرض خطر ابتلا به زونا قرار دارید. زونا بیماری دردناک و مسری است که می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد.
بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به زونا، تزریق واکسن زونا است. واکسن‌های زونا بسیار ایمن و موثر هستند و می‌توانند از شما در برابر این بیماری محافظت کنند.
سوالات متداول
- زونا چیست و چه عواملی باعث آن می‌شود؟
زونا یک بیماری ویروسی است که توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شود. این همان ویروسی است که باعث آبله‌مرغان می‌شود. پس از ابتلا به آبله‌مرغان، ویروس در بدن به صورت غیرفعال باقی می‌ماند و ممکن است سال‌ها بعد فعال شده و باعث زونا شود. عواملی مانند سن بالا، سیستم ایمنی ضعیف، استرس، برخی بیماری‌ها و داروها می‌توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.
- علائم زونا چیست؟
اولین علامت زونا معمولاً درد شدید در یک ناحیه از بدن است. سپس بثورات پوستی قرمز و تاول‌دار در همان ناحیه ظاهر می‌شود. این بثورات معمولاً در یک طرف بدن و به صورت نواری شکل دیده می‌شوند. سایر علائم زونا عبارتند از:
- خارش
- تب
- سردرد
- لرز
- احساس ناخوشی عمومی
- زونا چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان بیماری زونا متفاوت است و به سیستم ایمنی بدن و شدت بیماری بستگی دارد. به طور معمول، بثورات پوستی حدود 2 تا 4 هفته طول می‌کشد تا بهبود یابند. اما درد ناشی از زونا ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها ادامه داشته باشد.
- آیا زونا مسری است؟
زونا به طور مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. اما اگر فردی که قبلاً به آبله‌مرغان مبتلا نشده باشد با مایع داخل تاول‌های زونا تماس پیدا کند، ممکن است به آبله‌مرغان مبتلا شود.
- چگونه می‌توان زونا را درمان کرد؟
درمان زونا شامل داروهای ضد ویروسی، مسکن‌ها برای کاهش درد و داروهای موضعی برای تسکین خارش است. علاوه بر این، پزشک ممکن است داروهای دیگری نیز برای کنترل عوارض زونا تجویز کند.
- آیا می‌توان از زونا پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای پیشگیری از زونا، واکسیناسیون است. واکسن زونا برای افرادی که بالای 50 سال دارند و یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند توصیه می‌شود.
- آیا زونا عوارضی دارد؟
بله، زونا می‌تواند عوارضی مانند نورالژی پس از تبخال را به دنبال داشته باشد. نورالژی پس از تبخال یک درد مزمن و شدید است که حتی پس از بهبودی کامل بثورات پوستی نیز ممکن است ادامه یابد. همچنین، زونا ممکن است به چشم، گوش یا سایر اندام‌ها آسیب برساند.
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم زونا را در خود مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام زونا می‌تواند به کاهش شدت بیماری و جلوگیری از عوارض آن کمک کند.
آیا از زونا رنج می‌برید؟
اگر به دنبال درمان موثر و سریع برای زونا هستید، دکتر مینا ربیعی، دکتر پوست و مو در کرج ، آماده است تا به شما کمک کند. با بهره‌گیری از دانش و تجربه بالا، دکتر ربیعی بهترین روش‌های درمانی را برای کاهش درد و تسریع روند بهبودی شما ارائه می‌دهند.
چرا دکتر مینا ربیعی را انتخاب کنید؟
تخصص بالا: دکتر ربیعی با سال‌ها تجربه در زمینه بیماری‌های پوستی، به ویژه زونا، به خوبی با این بیماری آشنا هستند.
درمان‌های موثر: با استفاده از جدیدترین روش‌های درمانی و داروها، دکتر ربیعی به شما کمک می‌کنند تا سریع‌تر از شر زونا خلاص شوید.
مراقبت‌های فردی: دکتر ربیعی به هر بیمار به عنوان یک فرد منحصر به فرد نگاه می‌کنند و برنامه درمانی را متناسب با شرایط شما تنظیم می‌کنند.
محیطی آرام و دلنشین: مطب دکتر ربیعی فضایی آرام و دلنشین را برای بیماران فراهم می‌کند تا در آرامش کامل درمان شوند.
برای مشاوره و نوبت‌دهی، با ما تماس بگیرید:
آدرس: کرج، عظیمیه، نرسیده به میدان مهران، جنب بیمارستان تخت جمشید، ساختمان کوروش، طبقه 4، واحد 401
شماره تماس مطب :026۳۲۵۴۲۱۴۶
شماره تماس:09335899409
تردید نکنید و برای درمان زونا به دکتر مینا ربیعی مراجعه کنید.
